Zergatik bisitatu euskal sagardotegi bat?

7 arrazoi euskal sagardotegi bat bisitatzeko

EGIN ERRESERBA

1. Milaka urteko tradizioa

Sagardoa edaten duzunean, mende askotako tradizioaren fruitua edaten ari zara. I. mendean, Euskal Herrian zeuden sagasti ugariei buruz hitz egiten zuten idatziak genituen. Geroago, XI. mendean, latinezko testuak idazten dira Euskal Herriko sagardoaren ekoizpen eta tradizio garrantzitsuari buruz. XII. mendean, sagardoaren inguruan hainbat foru-lege ezarri zituzten. Lege batzuek gogor zigortzen zuten sagarrak lapurtzen zituena, isunak sagasti bat zapaltzen zuen ganaduaren jabearentzat, heriotza-zigorra fruitu garaian 5 sagarrondo baino gehiago mozten zituenarentzat...

XV. eta XVI. mendeen artean, gorakada ekonomikoari esker, sagardo asko ekoitzi zen. Tokiko kontsumo garrantzitsuaz gain, garai hartan ekoizpenaren zati handi bat euskal marinelentzat zen, Kanadako Ternuara balea eta bakailao arrantzatzera joaten zirenentzako. Marinel bakoitzeko egunean 3 litro sagardo kontsumitzen zituzten, eta sagardoak dituen taninoei esker, eskorbutoz gutxiago gaixotzen ziren.

XVII. mendetik aurrera, sagar eta sagardo ekoizpenak gainbehera handia jasan zuen, hainbat arrazoirengatik: balea ehizatzea debekatzea, industrializazioa, gerrak, gariaren iritsiera, besteak beste.

XX. mendearen amaieran, geratzen ziren sagardotegiak elkartu egin ziren, eta, horrela, negozio-ildo berri bat sortu zuten, jatetxearena txotxaren erritualarekin. Gaur egun, 90 sagardotegi inguru dauzkagu Euskal Herrian. 

2. Murgildu bertako jendartean

Sagardotegi bat bisitatzea lokalekin nahasteko eta haietako bat bezala sentitzeko aukera aparta da. Euskaldunok sagardotegira hilean behin baino gehiagotan edo astean behin joateko ohitura dugu. Janari onaz, gure sagardo maiteaz eta, jakina, lagunentzako eta familiarentzako topalekua da. Zer hobe zure maiteez gozatzea baino, janari eta sagardo ederrez betetako upelez inguratuta!

Gainera, euskaldunoi asko gustatzen zaigu gure kultura eta ohiturak ezagutzen ez dituen jendearekin partekatzea. Beraz, bertako ohiturei eta kulturari buruz zuzenean ikasiko duzu, eta hau guztia Euskal Sagardo goxoa dastatzen duzun bitartean.

3. Euskal Sagardoa txotxean eta botilan

Zorroztu belarriak eta adi egon "txoooootx"-ari! Hori da sagardogileak sagardo barrika baten txorrota irekitzeko erabiltzen duen hitz magikoa. Txotx edatea esaten dugunean, sagardoa barrika batetik zuzenean edateaz ari gara. Garai batean ez genituen gaur egun ditugun metalezko txorrotak, beraz, barrikako egurrean zulo bat egiten zen zuzenean eta zotz edo txotx batekin estaltzen zen. Horregatik, sagardogilea kupela irekitzera zihoanean, "txooootx" oihukatzen zuen, zotz hori zulotik atera eta jendeak bertatik zuzenean edan zezan.

Baina sagardotegian Euskal Sagardoa upeltegitik edateaz gain, mahaian lasai eta botilan dastatzeko aukera ere izango duzu. Sagardoa botilan edatea ere berezia da Euskal Herrian, ez baita zerbitzatzen ardoa edo ura zerbitzatzen dugun bezala. Edalontzia edo kopa mahai gainean dugula, botila hartu eta edalontzitik 15 bat zentimetrora zerbitzatuko dugu sagardoa.

Zergatik eskantzatzen dugu sagardoa? Sagardoa eskantzatu egiten da likidoak kristalaren aurka talka egin dezan eta, horrela, karboniko naturala sor dadin. Sagardoa aireratzeko eta haren aromak pizteko modu bat da.

Beraz, anima zaitez euskal sagardotegi bat bisitatzera eta gure sagardoa dastatzeko bi modu hauek probatzeko aukera izango duzu!

4. Plater tradizionalak

Sagardoa sagardotegietako protagonista nagusia izan arren, sekulako sorpresa hartuko duzu gure sagardo upeltegiek eskaintzen duten gastronomiarekin. Aukera paregabea da inguruko plater tradizionalenak probatzeko, maitasun eta profesionaltasun handiz prestatuak.

Menurik tradizionalena honako hauek osatzen dute: bakailao tortilla, bakailao frijitua piperrekin, txuleta, Idiazabal gazta, irasagarra eta intxaurrak.

Nahiz eta gaur egun sagardotegi askok karta zabalagoak eskaintzen dituzten, non tokiko eta sasoiko platerak aurkituko dituzun: zentoloa, eguneko arrainak txingarretan, piparrak, tomate eta hegaluze entsalada, saihets-hezurra parrillan, zapoa, onddo tortilla... 

Eta ez hori bakarrik, sagardotegiak gu guztiontzat egokitu dira eta horregatik menu begano gozoak, barazkijaleak, glutenik gabeak eta, jakina, haurrentzako menuak ere eskaintzen dituzte gure txikienentzat. Sagardotegietan denentzako lekua dago!

5. Familia-negozio bat babestu!

Euskal sagardotegi bat bisitatzea eskuzabaltasun ekintza bat da.

Belaunaldiz belaunaldi sagardoa ekoizten jardun duen familia batek sagardoa egiten jarrai dezan laguntzen ari zara. Landa-ingurunean enplegua sortzen ari zara. Tokiko produktuen kontsumoa bultzatzen ari zara. Erakundeek euskal sagardogintzak duen potentziala ikus dezaten eta familiek beren lan zaila egiteko laguntza handiagoa jaso dezaten lortzen duzu. Inguruko ekonomia bultzatzen ari zara. Euskal Herriko paisaia natural historikoari eusten laguntzen ari zara. Eta noski, sagardo, gastronomia eta konpainia  onaz gozatzen ari zara.

6. Landa-ingurunean murgildu

Bidaiatzen dugunean hiri handiak bisitatzeko joera dugu. Baina ez dago gaizki pare bat egunez hiri handiaz gozatu ondoren landa-ingurunean ere murgiltzea, eskualdeko errealitatea hurbilagotik ezagutzeko.

Euskal Herriko sagardotegi gehienak Gipuzkoan daude. Horiek guztiak herri txikietan daude, sagasti, zelai, mendi eta baserri ederrez inguratuta, eta, gainera, horietako askotara garraio publikoan iritsi zaitezke.

Kolore berdea da beti protagonista euskal sagardotegien inguruan. Horietako bat bisitatzea esperientzia osoa bihur daiteke, herri txiki bat ezagutuko duzu, bertako paisaia ederrean murgilduko zara eta gure gastronomiaz gozatuko duzu.

7. Ezagutu Euskal Sagardoa egiteko prozesua

Sagardoa edateko dauden modu ezberdinei buruz hitz egin dugu, baina dastatu baino lehen, egin egin behar da.

Nola egiten da Euskal Sagardoa? Askok egiten duten galdera da. Bada, galdera honen erantzuna jakitea bertako sagardotegi batera joatea bezain erraza da. Sagardotegian, familiako edo Sagardoa Routeko norbaitek gure urre likidoa lortzeko prozesu osoa azaltzeko aukera izango duzu. Hasteko, familia-tradizioaren jatorria ezagutuko duzu, eta, ondoren, sagastia, sagardoa egiteko elaborazio zonaldea eta upeltegiak bisitatuko dituzu, Euskal Sagardoaren prozesuaz ikasteko, sagarretik hasi eta kupeleraino.

Anima zaitez eta zatoz ikastera eta Euskal Herriko esperientziarik paregabeetakoaz gozatzera!